Sonuçlar ve Öneriler

            2.8. Sonuçlar

            2.9. Öneriler

                        2.9.1. Uygulamaya yönelik öneriler

                        2.9.2. Araştırmacılara yönelik öneriler

      2.8. Sonuçlar

1. Çocukların cinsiyeti, kardeş varlığı, doğum sırası, anne yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba yaşı, baba öğrenim düzeyi, anne babanın birlikte ya da ayrı olması, ailenin çekirdek ya da geniş aile olması, annenin çalışıp çalışmaması, çocuğa bakan kişi açısından; çocukların el yıkama zamanları, el yıkama şekilleri, el kurulama, yüz yıkama, ağız hijyeni sağlama, tuvalette temizlenme davranışları karşılaştırılmıştır. Çocukların el yıkama zamanı, el yıkama şekli, el kurulama, yüz yıkama, ağız hijyeni sağlama davranışlarında istatistiksel olarak bir farklılık bulunamazken; tuvalette temizlenme davranışı, doğum sırası, anne yaşı, anne öğrenim düzeyi, anne çalışma durumu ve çocuğa bakan kişi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark göstermiştir
2. Annesi çalışan çocukların tuvalet ihtiyacını giderme, tuvalet kâğıdı kullanarak yardımsız temizlenme, sifonu çekme, tuvaletten sonra ellerini sabun ile yıkama, tuvaleti geldiğinde uykusundan uyanma veya bütün gece altı kuru kalma davranışlarını; annesi çalışmayan çocuklara göre daha fazla gösterdiğini bulmuşlardır.
3. Çocukların el yıkama oranlarını incelemiş, eğitim sonrası dönemde müdahale grubunda yemekten önce ellerini yıkayanlar, yemekten sonra ellerini yıkayanlar, tuvaletten sonra ellerini yıkayanlar artmıştır. Tuvaletten çıkınca mutlaka ellerimi yıkarım diyenlerin oranının artmış olması oldukça önemli bir bulgudur.
4. Araştırmaya katılan öğrencilerin %39. 3’ünün okul öncesi eğitim alan öğrenciler olduğunu ve bu öğrencilerin ortalama el hijyeni davranış puanının, okul öncesi eğitime devam etmeyen öğrencilerden daha yüksek olduğunu saptamıştır. Çocukların küçük yaşlarda edindikleri her bilgi ve davranış, ilerleyen yaşlarda alışkanlık olarak kendini göstermektedir. Eğitim alan çocukların, uzman kişiler tarafından bilgilendirilmesi, arkadaşlarını ve öğretmenini örnek alması bu davranışı ilerleyen yaşlarda sürdürmesine zemin hazırladığı söylenebilir. Okul öncesi dönemde alınan doğru bir hijyen eğitiminin ilerleyen yaşlarda davranış olarak devam ettiği görüşümüzü destekleyici niteliktedir.
5. El hijyeninde ellerinin yıkanmasının ardından kurulanması gerektiğinin önemli olduğundan, kuru olan ele göre ıslak ya da nemli ele bakterilerin geçişinin daha kolay olduğunu belirtmiştir. El kurulamada en etkili yöntemin tek kullanımlık kâğıt havlular olduğunu, kumaş havluların başkaları tarafından kullanılma ihtimalinin olması ayrıca ıslak ya da nemli kalarak bakteri üretmesi açısından sağlıklı olmadığını açıklamıştır. Okullarda çocukların ellerini kurulamaları için kâğıt havlulardan başka seçenek sunulmaması, ayrıca ellerini ıslak ya da nemli kalmayacak şekilde doğru bir şekilde kurulamaları gerektiğini açıklamak, el hijyeni ve sağlıkları açısından önemlidir.
6. Bu konuda yapılan başka bir çalışmada, erken dönem çürük görülen çocukları olan ailelerin karakteristik özellikleri incelenmiş, ailenin diş hekimini ziyaret etme sıklığının az olması ve çocuğun diş bakımı sırasında ailenin daha az yanında olması önemli risk faktörleri arasında sayılabildiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bu ailelerdeki çocuklar dişlerini günde bir kereden fazla fırçalamayan ve uyku sırasında beslenme alışkanlığı olan çocuklar oldukları ortaya çıkmıştır.
7. Okul öncesi eğitim alan çocukların, zamanında tuvalete gitme ve giysilerini indirme, tuvalet ihtiyacını giderme, tuvalet kağıdı kullanarak temizlenme, sifonu çekme ve tuvaletten sonra ellerini sabun ile yıkama davranışını okul öncesi eğitim almayan çocuklardan daha fazla gösterdiğini bulmuşlardır. Bizim çalışmamızda da eğitim alan çocukların tuvalette temizlenme davranış puanları arasında anlamlı farklılık olması; okul öncesi eğitim kurumlarının, çocukların olumlu davranışlar kazanmaları açısından önemli bir yere sahip olduğunu kanıtlayıcı niteliktedir.

       2.9. Öneriler

Hayatın temeli olan okul öncesi dönemde kazanılan tüm alışkanlıkların yaşam boyu sürdürüleceği dikkate alındığında, bu dönemde kazanılan davranışların doğru bir şekilde edinilmesi son derece önemlidir. Bunun sağlanması için çocuklara uygun bir eğitim verilmesi, doğru davranışlarla yetişkinlerin model olması, yapılan hataların anında düzeltilmesi ve doğru davranışların gösterilmesi gerekmektedir. Bu nedenle okul öncesi dönemde uygulanan eğitim programlarının titizlikle hazırlanması ve uygulanması önemlidir

         2.9.1. Uygulamaya yönelik öneriler

• Uygulanan hijyen eğitim programı süreklilik arz edecek şekilde daha fazla haftaya dağıtılarak planlanmalı; uygulamada görsellere, alanla ilgili gezilere, projelere, deneylere ve etkileşime yer verilmelidir.
• Uygulamalarda öykü, müzik, drama, deney, sanat etkinliği, fen ve doğa etkinlikleri vb. çeşitli etkinliklerle hijyen eğitiminde sık sık tekrarlara yer verilmelidir.
• Öğretmenler, hijyen eğitimi çalışmalarında çeşitli etkinliklere ve uygulamalara yer vermenin yanı sıra, hijyene yönelik davranışlarında her zaman çocuklara örnek olmalıdır.
• Aktif öğrenme ve etkinliklere katılmaları konusunda çocuklar yüreklendirilmelidir.
• Çocukların uygulamaları yapabilmesi için gerekli ortam ve materyaller hazır bulundurulmalıdır.
• Eğitimin evde de devam etmesi için aile katılımı sağlanmalı, bunun için aileler hijyen eğitimi konusunda bilgilendirilmelidir.

           2.9.2. Araştırmacılara yönelik öneriler

• Öğretmenlerin okullarda uyguladıkları hijyen eğitimine yönelik etkinlikleri araştırılabilir.
• Hijyen eğitimi programını daha küçük yaşlarda uygulayıp, ilerleyen yaşlarda davranışlarda süreklilik olup olmadığı incelenebilir.
• Okul öncesi dönemde hijyen eğitim programına katılan öğrencilerle katılmayan öğrencilerin davranışları, ilköğretim döneminde karşılaştırılabilir.
• Hijyen eğitim programındaki her bir bölüm ayrı ayrı daha kapsamlı bir biçimde çalışılabilir.
• Hijyen eğitim programı, fiziki yönden uygun ve materyaller konusunda zengin bir okul ortamı ile, fiziki açıdan yetersiz bir okul ortamında uygulanıp buradaki öğrencilerin davranışları karşılaştırılabilir.
• Anne- baba eğitim programı oluşturularak uygulanabilir, bu eğitimin önemine ilişkin ailelerin farkındalık kazanmaları sağlanabilir ve eğitimi alan ailelerin çocuklarıyla eğitimi almayan ailelerin çocuklarının hijyen davranışları karşılaştırılabilir.

Mehmet Metin

Kaynak

Meltem Balaban,

Yüksek Lisans Tezi Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Nisan-2011